ایقاع یا عقد بودن ابراء در فقه اسلام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعة المصطفی العالمیة

2 دانشجوی المصطفی العالمیه

چکیده

با مراجعه به اقوال فقهای امامیه و اهل سنّت، درمی‌یابیم که ابراء اسقاط است نه تملیک، اگر طلبکار بخواهد طلب خود را از بدهکار نگیرد، ساده‌ترین راه آن است که طلب خود را به بدهکار ببخشد، برای او فرقی ندارد از چه کلمه‌ای استفاده کند؛ آنچه حائز اهمیت است این است که دین خود را به مدیون ببخشد، لذا، چنین استنباط می‌شود که ابراء در دیدگاه فقها اسقاط است، نه تملیک.
گرچه بین علمای اهل سنّت در تشخیص مفهوم ابراء اختلاف‌نظر وجود دارد؛ به‌نحوی‌که در یک مذهب انظار و اقوال متعارض و متباینی دیده می‌شود، بااین‌حال در هر مذهب به یک نظر راجح و غالب اشاره‌شده است. لکن اغلب فقهای عامّه مخصوصاً فقهای حنفی و حنبلی براین نظر و باور هستند که ابراء اسقاط است نه تملیک. ایقاع است نه عقد. «ابراء» مشتمل بر هردو معنای اسقاط و تملیک است که آثار و احکام مختص به خود را دارد.
در نتیجه جمهور فقهای امامیه و اهل سنّت معتقدند که ابراء اسقاط است نه تملیک، ایقاع هست نه عقد و در تحقّق آن قبول مدیون شرط نیست، به‌محض قصد،اراده و ایجاب طلبکار، ابراء محقق می‌یابد.
 

کلیدواژه‌ها