2
گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه میبد
چکیده
مادۀ 599 قانون مجازات اسلامی بیان میدارد:»دیۀ از بین بردن نوک بینی که محل چکیدن خون است، نصف دیۀ کامل است». این ماده درصدد بیان حکمی است که در روایت ابن آبی عمیر، راجع به دیۀ روثۀ بینی مقررشده است. روثه، قسمتی از بینی خارجی است که در مورد معنای دقیق آن میان فقها اختلاف‌نظر جدی وجود دارد و مادۀ 599 از آن به نوک بینی تعبیر کرده است. پژوهش حاضر به‌منظور دستیابی به معنای صحیح لفظ روثه، نظر فقها، اقوال علمای لغت و شواهد و قرائن موجود را دربارۀ این واژه، موردنقد واکاوی قرار داده است. بررسی منابع مذکور نشان می‌دهد که هرچند تلاش برای جمع میان همۀ نظرات ارائه‌شده دربارۀ معنای روثه، راه به‌جایی نمیبرد اما ماده 599 از میان آرای مختلف، مناسب‌ترین تعبیر را برای لفظ یادشده برگزیده است. به‌علاوه ملاحظه شواهد مختلف، معنای دقیق‌تری از روثه به دست می‌دهد که می‌تواند در تفسیر ماده یادشده مفید واقع شود. روثه به معنای نوک بینی است و این ناحیه رأس بینی و قسمت گوشتی انتهای پرده بینی را شامل می‌شود. همین قسمت است که محل چکیدن خون است و در روایت برای آن نصف دیه در نظر گرفته‌شده است.
)