راجع به ضمانت در اموالی که مالک خاص ندارد بین فقیهان اختلاف وجود دارد، برخی متلف و نیز کسی را که استیفاء منفعت کرده ضامن نمیدانند و به قاعدۀ «ما یطلب بقیمته یطلب بمنافعه و ما لا یطلب بمنافعه لا یطلب بقیمته» استناد میکنند. برخی نیز میگویند لزومی ندارد ضمان اتلاف صرفاً در برابر مالک تحقق یابد، بلکه میتوان در مقابل سایر صاحب حقوق نیز تحقق پیدا کند. همچنین هیچ ملازمهای بین ضمان عین و منفعت وجود ندارد و حتی در این مورد میتوان برای منافع ضمانت تصور نمود تا اموالی که مالک خاص ندارد مشمول صدر قاعده، و نه ذیل آن، قرار گیرد. برخی نیز ضمانت و عدم ضمانت در وقف را بر ملکیت موقوف‌علیهم بر منافع و حق انتفاع وی متفرع میکنند. به این معنا که اگر موقوف‌علیهم مالک منافع عین موقوفه باشد منتفع در برابر وی ضامن خواهد بود، لکن بر مبنایی که موقوف‌علیهم صرفاً حق انتفاع دارند، غاصب در مقابل ایشان ضامن نیست. همچنین شواهدی از نظرات فقیهان وجود دارد که عین موقوفه نیز موضوع غصب واقع میشود و غاصب در برابر بطن موجود یا بطون بعدی ضامن خواهد بود.
)