بررسی فقهی وقف پول از منظر فقه شیعه و کارکردهای آن در اقتصاد ایران*

نویسندگان

چکیده

میل به جاودانگی در انسان‌ها، آن‌ها را بر آن داشته که به دنبال ابداع راهکارهایی همچون وقف باشند تا به کمال این میل نائل شوند. قبل از پیدایش اقتصاد پولی، تنها راه برای وقف، وقف‌های غیر منقول بوده است که امروزه به دلیل باارزش بودن اموال غیر منقول، برای اکثریت افراد امری غیر ممکن می‌باشد. ولی با فراگیر شدن اقتصاد پولی، بحث وقف پول در مجامع علمی جایگاه ویژه‌ای یافت. وقف پول از این جهت حائز اهمیت است که هر شخصی با هر توان مالی می‌تواند به وقف که مصداق اصلی صدقه جاریه است مبادرت نماید. فقهای‌ مسلمان‌ دربارۀ وقف‌ پول‌ با یکدیگر اختلاف‌ نظر دارند. منشأ اصلی این‌ اختلاف، شرط تحبیس الاصل و تسبیل الثمره در مال موقوفه است. در این‌ مقاله، ابتدا نظریه مخالفان وقف پول بررسی و نقد شده است. و سپس دلائل موافقان تبیین شده که بهترین دلائل، استناد به اطلاقات و عمومات، صحت وقف مالیت و ارتکاز عرفی می‌باشد. در صورت مخدوش بودن دلائل مذکور، تأسیس اصل ثانوی صحت در وقف پول راهی مطمئن برای تصحیح وقف پول است. وقف پول در صورت تصحیح می‌تواند برای جامعه کارکردهای اقتصادی فراوانی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها