فقیهان به طور مستقل و واضح به ماهیت مهر نپرداخته‌اند، اما زمینۀ آن را می‌توان در لابه‌لای کلام آنان شناسایی کرد؛ از این‌رو، در حقوق نیز چیستی مهریه با نوعی پیچیدگی همراه است. امروزه مهریه از محتوای اصلی خود منحرف و از اصل شرع دور شده است؛ مثلاً عده‌ای میزان آن را موقع عقد نکاح خیلی هنگفت می‌گیرند یا برخی دیگر وجود مهریه را عاملی برای کالا دانستن زن در برابر عوض و مخدوش شدن کرامت وی تلقی می‌کنند. منشأ عمدۀ این برداشت‌ها، فقدان دیدگاه صحیح دربارۀ ماهیت مهریه است. با توجه به نشانه‌های موجود در فقه، مهریه نقش عوض را ندارد - هرچند عقد نکاح نزد قاطبۀ فقها یک عقد شبه معاوضی محسوب می‌شود - بلکه یک هدیه و پیشکش شرعی است که با اهداف معنوی همچون تکریم زوجه همراه است.
)