خمس، حق مالی مشترک یا وحدانی * (نقل و نقد قول مشهور)

نویسنده

چکیده

این نوشتار می‌کوشد تا فرعی از فروع فقهی مسئله خمس را بررسی و تبیین کند ‌که آیا خمس حق وحدانی و متعلق به منصب امامت است یا حق مشترک میان امام× و سایر طوایف که میان آنها تقسیط و تقسیم می‌گردد.
در این‌باره میان فقهای امامیه اختلاف نظر وجود دارد. مشهور معتقدند که خمس به شش سهم تقسیم می‌شود: سه سهم آن متعلق به پیامبر| یا امام× است؛ سه سهم دیگر هم میان طوایف سه‌گانه (ایتام، مساکین، ابن سبیل) از بنی‌هاشم تقسیم می‌گردد. عمده دلیل این قول، آیة خمس (انفال: 41) و نیز روایات فراوانی است که بر تسدیس خمس دلالت دارند.
در مقابل این دیدگاه، عده‌ای از فقهای محقق معتقدند که خمس حق وحدانی و ملک منصب امامت و وجه‌الأماره است و سایر اصناف عائلة امام محسوب می‌شوند. لذا تمام خمس باید در اختیار امام قرار گیرد تا طبق مصالح مسلمین و حکومت اسلامی، هزینه کند که یکی از موارد آن تأمین نیاز سادات است. در این مقاله قول مشهور و مستند آن را نقل و نقد می‌کنیم و در آینده، به حول و قوه الهی قول غیر مشهور را تبیین و تقویت خواهیم کرد.

کلیدواژه‌ها