مقاله حاضر به بررسی و تحلیل همکاری علما با حکام جور می‌پردازد و در آن به تبیین مفهوم واژۀ «جور» و به‌تبع آن «حاکم جائر» پرداخته و در ادامه، به تفاوت واژۀ «جور» و «ظلم» و تقسیم‌بندی حکّام در میراث فقهی شیعه اشاره شده است. از بررسی همکاری علما با حکام جور در ادوار مختلف، این نتیجه به دست می‌آید که طبق فتوای تمام فقهای شیعه، اصل اولی، حرمت همکاری با حکام جور است و همکاری علما با حکام جور در شرایط خاص، هیچ‌گاه به معنای مشروع جلوه دادن حکومت جور نبوده؛ بلکه توجه به جنبه‌های مثبت همکاری، مانند تقیه، مصالح عباد، احیای فریضه امربه‌معروف و نهی از منکر و...، آنان را ملزم به این همکاری می‌ساخت.
)