)
|
در دهه‌های اخیر، در پی تحولات شگرف پدید آمده در تمام ابعاد زندگی، به ویژه در زمینه اختراع ابزارهای کسب اطلاعات و انتقال سریع آن‌ها، روش‌ها، دیدگاه‌ها و شکل زندگی و نوع روابط اجتماعی انسان‌ها دگرگون شده است و همراه با گسترش دامنه این تحولات، طرح مسائل نوظهور نیز به طور چشم‌‌گیری فزونی یافته است.
بنابراین، امروزه بیش از هر زمان دیگر ضرورت انطباق با عصر جدید و همگام نمودن فقه با نیازهای متغیّر بشری احساس می‌شود. انقلاب اسلامی نیز که دستگاه فقه را با حکومت پیوند داده و زمینه ورود قوانین شریعت را در صحنه عملی جامعه و سیاست آماده ساخته، ضرورت این عمل را دوچندان کرده است.
فقه امامیه همواره پویا و در حال تحول و تکامل بوده است. یکی از مباحثی که پویایی فقه امامیه را در بستر زمان و مکان تضمین کرده، باز بودن باب اجتهاد و تلاش فقهای هر عصر برای پاسخ‌گویی به مسائل مستحدثه و مقتضیات زمان و مکان است. پویایی، تحوّل و تکامل در علم فقه تازگی ندارد. دانش فقه از آغاز پیدایش همواره دگر‌گونی پذیرفته و به سوی کمال گام برداشته است؛ هرچند در پیمودن این مسیر فراز و نشیب نیز داشته است.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و پذیرش اصل اسلامی بودن قوانین، در اصل چهارم قانون اساسی جمهوری اسلامی، ضرورت تحوّل و تکامل فقه دوچندان گردید؛ چرا که برای نخستین‌بار پس از صدر اسلام، تمامی فقه به مرحلۀ اجرا درمی‌آمد و مورد سنجش و ارزیابی قرار می‌گرفت. اکنون پس از گذشت چند دهه از پیروزی انقلاب، جای این پرسش است که آیا فقه به سمت تحوّل یاد شده گام برداشته است.
